Varantın vadesine kalan sürenin bir birimlik değişiminin, bir diğer anlatım ile geçen her bir günün, varantın fiyatı üzerindeki etkisini belirten göstergedir. Diğer tüm değişkenler sabit varsayımıyla varant fiyatının her geçen gün için ne kadar zaman değeri kaybedeceğini gösterir.
Theta, bir varantın vadesine kalan süredekiher geçen günün varantın fiyatı üzerindeki etkisini gösteren ölçüttür. Başka bir ifadeyle, diğer tüm değişkenlerin sabit olduğu varsayımı altında, varantın yalnızca zamanın geçişi nedeniyle ne kadar değer kaybedeceğini temsil eder. Theta genellikle negatif bir değer olarak ifade edilir, çünkü vade yaklaştıkça varantın zaman değeri giderek azalır.
Varantların fiyatı iki ana bileşenden oluşur: içsel değer ve zaman değeri. İçsel değer, dayanak varlığın mevcut fiyatı ile kullanım fiyatı arasındaki farktan kaynaklanan gerçek değeri temsil ederken; zaman değeri, varantın gelecekte kazanç sağlama olasılığına bağlı olan potansiyel değerdir. Günler geçtikçe bu potansiyel azalır, dolayısıyla varantın değeri theta etkisiyle düşer. Alım (call) ve satım (put) varantlarında theta her zaman negatif işaretlidir, çünkü zamanın ilerlemesi her iki varant türü için de yatırımcının aleyhine çalışır.
Sonuç olarak theta, varant fiyatlamasında zaman unsurunun etkisini ifade eden kritik bir parametredir. Yatırımcılar açısından theta değerini bilmek, özellikle kısa vadeli işlemlerde varantın değer kaybını ve dolayısıyla yatırım stratejilerinin süresini planlamak açısından büyük önem taşır.
Varantın vadesine kalan sürenin bir birimlik değişiminin, bir diğer anlatım ile geçen her bir günün, varantın fiyatı üzerindeki etkisini belirten göstergedir. Diğer tüm değişkenler sabit varsayımıyla varant fiyatının her geçen gün için ne kadar zaman değeri kaybedeceğini gösterir.
Tezgâhüstü piyasalar, organize borsalar dışında faaliyet gösteren ve alıcı ile satıcının doğrudan veya aracı finansal kurumlar üzerinden işlem yaptığı, daha esnek kurallara sahip piyasalar olarak tanımlanır. Bu piyasalarda işlemler, organize piyasalardaki gibi standartlaştırılmış sözleşmelerle değil, tarafların ihtiyaç ve risk profillerine göre özelleştirilmiş şartlar altında gerçekleştirilir. Tezgâhüstü piyasalar, genellikle iki veya daha fazla finansal kuruluş arasında yürütülür ve bu işlemler çoğu zaman doğrudan karşılıklı anlaşmalarla yapılır. Bu durum, yatırımcılara ürün yapısı, vade, miktar ve fiyat gibi unsurlarda önemli bir esneklik sağlar. Ancak aynı zamanda, merkezi bir piyasa düzenleyicisinin veya takas kurumunun bulunmaması nedeniyle karşı taraf riski organize piyasalara göre daha yüksektir. Bu piyasalarda işlem gören ürünler arasında türev ürünler (opsiyon, forward sözleşmeleri, swap işlemleri), döviz işlemleri, tahvil ve bono anlaşmaları sıklıkla yer alır. Tezgâhüstü piyasalarda belirlenen fiyatlar, piyasa katılımcılarının koşullarına göre farklılık gösterebilir. Sonuç olarak tezgâhüstü piyasalar, esneklik ve uyarlanabilirlik avantajı sunar.
Alım varantı, yatırımcıya belirli bir dayanak varlığı, önceden belirlenmiş bir kullanım fiyatından ve belirli bir vade sonunda veya vade süresi içinde satın alma hakkı veren varant türüdür. Bu hak, yatırımcıya dayanak varlığın fiyatında yükselme beklentisi olduğunda kazanç elde etme olanağı sağlar. Yani alım varantı, yükselen piyasalarda getiri potansiyeli sunan bir yatırım aracıdır. Bir alım varantının değeri, dayanak varlığın fiyatı kullanım fiyatının üzerine çıktıkça artar. Bu durumda varant “parada (in the money)” olarak adlandırılır. Eğer dayanak varlığın fiyatı kullanım fiyatının altında kalırsa, varantın içsel değeri oluşmaz ve vade sonunda değersiz hale gelir. Buna rağmen, yatırımcı alım varantını aldığında sınırlı bir prim ödeyerek potansiyel olarak sınırsız kazanç elde etme imkanına sahip olur. Alım varantları, hem spekülatif amaçlı kısa vadeli işlemler için hem de riskten korunma (hedging) stratejilerinde kullanılabilir. Ayrıca, düşük sermaye gereksinimi sayesinde yatırımcılara kaldıraç etkisi sunar. Borsa İstanbul’da işlem gören alım varantları, genellikle nakit uzlaşı yöntemiyle itfa edilir. Vade sonunda dayanak varlığın referans fiyatı kullanım fiyatını aşarsa, aradaki fark yatırımcıya nakit olarak ödenir. Sonuç olarak alım varantları, yükseliş beklentisi taşıyan yatırımcılar için esnek, likit ve kaldıraçlı bir yatırım aracı olarak öne çıkar.
