Satım Varantları
Satım varantı, yatırımcının vade süresi boyunca dayanak varlığın (örneğin bir hisse senedi veya endeks) fiyatındaki düşüşlerden getiri elde etmesine olanak sağlayan bir türev üründür. Satım varantı, düşen piyasa koşullarında yatırım yapmayı planlayan yatırımcılar tarafından tercih edilir.
Satım varantlarında vade sonunda dayanak varlığın fiyatı, kullanım fiyatının altında kaldığında, aradaki fark çarpan(dönüşüm oranı) ile düzeltilir ve nakit olarak yatırımcıya ödenir. Nakit tutar, dayanak varlığın piyasa fiyatı ile kullanım fiyatı arasındaki negatif fark üzerinden hesaplanır. Satım varantlarında, alım varantlarının tam tersi olarak dayanak varlık fiyatı kullanım fiyatının altında kalırsa yatırımcı kâr elde edebilir.
Satım varantları, düşen piyasalarda yatırım yapmak isteyen yatırımcılara, küçük bir sermaye ile risklerini sınırlı tutarak dayanak varlığın fiyatındaki düşüşlerden kazanç sağlama fırsatı sunar. Ancak bu ürünlerin yüksek getiri potansiyelinin yanı sıra, varantın vadesi sonunda dayanak varlığın fiyatı kullanım fiyatının üzerinde kalırsa, yatırımcılar yatırdıkları tutarın tamamını kaybetme riskiyle karşı karşıya kalabilirler.
Satım Varantı Vade Sonu Örneği
Örneğin 0,40 TL bedel karşılığında alınan 10,00 TL kullanım fiyatlı ve çarpanı 0,50 olan bir satım varantının, vade sonunda dayanak varlık olan hissenin fiyatının 8,00 TL olduğu varsayıldığında, hesaplama şu şekilde yapılır:
10,00 TL (kullanım fiyatı) ile 8,00 TL (hisse fiyatı) arasındaki fark, 2,00 TL olarak belirlenir. Çarpan 0,50 olarak tanımlanmışsa, bu fark çarpan değeri ile düzeltilerek hesaplanmalıdır (2,00 x 0,50). Bu durumda varantın vade sonundaki değeri 1,00 TL olacaktır.
Bu değerden, yatırım maliyeti olan 0,40 TL düşüldüğünde, 0,60 TL ya da %150 oranında bir getiri elde edilmiş olur. Kaldıracın etkisi burada geçerlidir: Örneğin, hisse fiyatı %15,8 oranında düşerek 9,50 TL’den 8,00 TL’ye gerilediğinde, varantın değeri %150 oranında artış gösterir (0,40 TL’den 1,00 TL’ye).
Sonuç
Satım varantları düşen piyasada hem yüksek kazanç hem de yüksek risk potansiyeline sahip yatırım araçlarıdır. Küçük bir sermaye ile büyük kazançlar elde etme fırsatı sunmalarına rağmen, sermayenin tamamını kaybetme riski de mevcuttur. Bu nedenle, yatırımcıların varantlarla işlem yaparken risk yönetimine dikkat etmeleri büyük önem taşır.
